Een bijna lege gemeentekas, ontwikkelaars en bouwbedrijven met weinig vlees op de botten, woningcorporaties die financieel klem zitten

Volgens Nico Rietdijk, is het gevaar groot dat partijen elkaar in de haren vliegen met de vernieuwing van de stad als grote verliezer. Nu het opgewaaide stof van de crisis wat is gaan liggen, kan de schade worden opgenomen. En het is duidelijk dat die schade niet meevalt. De verkoop van nieuwbouwwoningen is dramatisch in elkaar gezakt en krabbelt nu gelukkig weer wat overeind. Nu zullen echter eerst nog de bouwbedrijven de wrange vruchten plukken van de kopersstaking en hun orderportefeuille in ras tempo zien leeglopen. En ook de woningcorporaties, in het verleden toch de traditionele reddingsboei voor de woningbouwsector, zitten in zwaar weer. Ze hebben niet of nauwelijks vermogen kunnen genereren door de verkoop van hun huizen. En door de optelsom van vennootschapsbelasting, heffingen door het Rijk en een inflatievolgend huurbeleid is de mogelijkheid om te investeren bijna niet aanwezig.

Problemen
Kortom, de marktpartijen hebben het moeilijk. Zij niet alleen. Ook de publieke partijen kampen met enorme financiële problemen. De grondbedrijven van de meeste gemeenten schrijven momenteel rode cijfers. En dat terwijl zij lange tijd de spreekwoordelijke flappentap voor gemeentebesturen waren. Bibliotheken, zwembaden, buurt- en clubhuiswerk noem maar op, het werd allemaal betaald met de winsten van de grondbedrijven. Door de fors teruggelopen verkoop en dus bouw van nieuwe woningen is die geldstroom nu opgedroogd. Fakton heeft onlangs becijferd dat de crisis van alleen al de woningbouw een gat slaat van drie miljard euro op de gezamenlijke gemeentebegrotingen. Daar blijft het echter niet bij. Het Rijk loopt door de gevolgen van de crisis op de woningmarkt in 2011 ruim zes miljard euro mis. Het kabinet heeft al aangekondigd flink te gaan bezuinigen. Dat er daarbij naar het Gemeentefonds zal worden gekeken is zeker. Dit doet het ergste vrezen voor de stedelijke vernieuwing. Ontwikkelen en bouwen in de bestaande stad is financieel toch al een uiterst zware opgave. Tegelijkertijd is het wel noodzakelijk om onze steden te vernieuwen. Een uiterst lastige opgave voor partijen die worstelen met financiële problemen. Het gevaar is groot dat bouwprojecten nog moeizamer van de grond komen en de kwaliteit van de gebouwde omgeving van de projecten verder onder druk komt te staan. In deze situatie met de factor ‘gebrek aan geld’ is het niet ondenkbeeldig dat partijen elkaar straks in de haren vliegen en het Zwarte Pietenspel uit de kast wordt gehaald. Dit is echter een onwenselijke situatie omdat het de herstructurering in het algemeen en de vernieuwing van de steden in het bijzonder geen dienst zal bewijzen. Een panklare oplossing hebben wij als brancheorganisatie helaas (nog) niet. Wel weten wij zeker, dat de oplossing niet ligt in het creëren van nog meer onrust. Het is veel verstandiger wanneer publiek en privaat op lokaal en landelijk niveau de problemen onder ogen zien en in gezamenlijkheid zoeken naar de juiste oplossingen. En laat de landelijke politiek in de aanloop naar de verkiezingen zich dan a.u.b. vooral beheerst opstellen. Dus even geen politiek klimaat dat overheerst wordt door krachtige maar tegelijk oppervlakkige uitspraken over hypotheekrenteaftrek en discussies die daarbij verlopen via de lijn ‘arm en rijk’ en simpele koopkrachtplaatjes.

Vertrouwen
De woningmarkt is een vertrouwensmarkt, waarbij alles met alles is verweven. Wie dat vertrouwen wegneemt, moet beseffen dat hij de bodem onder de woningmarkt en vooral de waarde van (woning)vastgoed onderuit haalt, met alle gevolgen voor de factor geld bij zowel Rijksoverheid, gemeenten als marktpartijen om de woningbouw en stedelijke vernieuwing in de toekomst nog enigszins draaiende te houden. Ik hoop oprecht dat politici gaan beseffen dat bij een oppervlakkige discussie uiteindelijk iedereen in Nederland verliezer wordt. De Nederlandse economie en schatkist incluis.

Directeur NVB
Vereniging voor ontwikkelaars & bouwondernemers

Bron: Cbouw