We moeten streven naar gebouwen die op materiaalgebied geen enkele milieubelasting veroorzaken, 0-materiaalgebouwen dus. Dat zegt prof.dr.ir. Michiel Haas in zijn intreerede aan de TU Delft op vrijdag 20 november. Om de weg naar het 0-materiaalgebouw te versnellen, pleit hij voor een ecotax op materialen. Daardoor kan de BTW op bouwmaterialen worden afgeschaft.

Materialen dominant
Materialen worden een steeds belangrijker onderdeel van de milieubelasting van een gebouw, stelt prof. Michiel Haas in zijn intreerede. ‘Omdat we op termijn genoeg energie via de zon en wind beschikbaar zullen hebben, hoeven we in de toekomst voor energie geen of nauwelijks milieubelasting meer te rekenen. Dan wordt in één keer het materiaal dominant.’
‘En gelukkig zijn er veelbelovende aanzetten om de milieubelasting van materialen te verminderen, door deels andere grondstoffen te gebruiken – de ‘bio-based-materials’ bieden grote mogelijkheden- maar ook door schoner te produceren.’

Nagroeibaar
‘Verder vooruit kijkend zou ik het concept van het ‘0-materiaalgebouw’ willen voorstellen en uitwerken. In analogie met een 0-energiegebouw is een 0-materiaalgebouw een gebouw dat op materiaalgebied geen milieubelasting veroorzaakt.’
‘In principe kom je dan uit bij nagroeibare materialen, dus hout, riet, schapenwol en dergelijke. Van die materialen alleen kun je echter geen gebouw maken. Er is dus nog meer nodig, bijvoorbeeld bioplastics uit agromaterialen, gegroeide en geoogste materialen. Tot slot blijven er nog materialen over die niet door nagroeibare materialen zijn te vervangen. Daar moeten we dus voor gaan compenseren. Daarbij kunnen we denken aan gevelbegroeiing die weer geoogst kan worden tot nieuwe bouwmaterialen.’
Haas zou de daad ook zo snel mogelijk bij het woord willen voegen: ‘De Delftse campus moet zo snel mogelijk een proeftuin worden van wat alle faculteiten op dit gebied ontwikkelen op de TU. En dat is heel veel buitengewoon boeiends.’

Ecotax
Er is volgens Haas nog veel onderzoek nodig om het 0-materiaalgebouw ook echt te realiseren. Een manier om dit proces te versnellen, is volgens hem een ecotax op milieuvervuilende producten. Die kan uitstekend worden onderbouwd met gegevens die worden verkregen uit levenscyclusanalyses.
‘De (verborgen) milieukosten of schaduwkosten (de kosten die moeten worden gemaakt om milieueffecten te voorkomen) zijn op dit moment niet in de prijs van een materiaal verwerkt. Zou het niet eerlijk zijn wanneer we dit wél zouden doen, in de vorm van een ecotax op materialen?’
‘We hebben wat berekeningen gemaakt en constateren dat we de 19 procent BTW op bouwproducten kunnen vervangen door 50 procent van de verborgen milieukosten. Deze ecotax leidt dan niet tot een verhoging van de kosten van een woning. Het geeft wel een verschuiving, want de milieuvriendelijkere producten worden goedkoper.’
‘We kunnen nog verder gaan, en wederom budgetneutraal, milieuvriendelijke producten stimuleren door de BTW niet te rekenen en milieuvervuilende producten te straffen met een 100%- of zelfs 200%-ecotax in plaats van BTW.’

Bron: TU Delft