De bouwbarometer die Bouwunie, de bij Unizo aangesloten Unie van het KMO-bouwbedrijf, elk kwartaal publiceert, daalt in het vierde kwartaal van 2009 vrij spectaculair tot 97,8 indexpunten. Dat is een historisch dieptepunt.

De bouwbarometer maakte midden 2008 een flinke duik naar beneden om in het eerste kwartaal van 2009 een eerste laagterecord van 98,6 indexpunten te bereiken, ruim onder de gezonde grens van 100,0. De volgende twee kwartalen tekende Bouwunie een stabilisatie van de bouwconjunctuur op. Maar nu volgt dus opnieuw een diepe val. Dit betekent dat de bedrijfsleiders van de kleine en middelgrote bouwondernemingen erg pessimistisch gestemd zijn. Vooral de toekomst oogt somber. 2010 wordt een moeilijk jaar.

21% van de ondervraagde Vlaamse bouwkmo’s heeft nu minder werk dan in het vorige kwartaal. 26% verwacht nog minder opdrachten in de eerste drie maanden van 2010. De meesten (84%) hebben nog voor minder dan 6 maanden werk. Voor 37% van hen is dat minder dan drie maanden. 16% heeft nog opdrachten voor meer dan 6 maanden. Dat is beduidend slechter dan in de voorgaande kwartalen. In het derde kwartaal van dit jaar zei 30% nog voor een half jaar werk te hebben.

De prijzen die de bedrijven voor hun werk kunnen aanrekenen, liggen bij maar liefst 40% lager dan enkele maanden geleden (dit is uitzonderlijk veel; ter vergelijking: in het vorige kwartaal was dat 19%). Slechts 58% zegt nu nog met winstgevende prijzen te kunnen werken. 36% draait net break-even (wat op termijn onhoudbaar is). De overige 6% werkt zelfs met verlies.

22% geeft dan ook aan dat de winstgevendheid of rendabiliteit van het bedrijf serieus afgenomen is en ze verwachten daarin niet onmiddellijk verbetering. Integendeel, 26% verwacht een verdere afname van de rendabiliteit.

12% van de Vlaamse bouwbedrijven heeft in de voorbije 3 maanden een of meer personeelsleden moeten ontslaan. Voor de toekomst verwacht 10% te moeten overgaan tot ontslagen. Dat hangt uiteraard samen met het lagere werkvolume. Want goede vaklui zijn en blijven schaars waardoor de bedrijven hen zo lang mogelijk willen behouden. Ontslagen is het laatste wat de bouwwerkgevers willen doen. Wanneer de economie aantrekt, zal het tekort aan vaklui trouwens snel weer de kop opsteken.

De traditionele pijnpunten binnen de sector laten zich in dit kwartaal ook extra voelen. Maar liefst 41% heeft nu meer af te rekenen met slechte betalers en 40% spreekt van een scherpere concurrentiestrijd. In “normale kwartalen” scoren deze parameters onder de 25%.

Wanneer we dit alles op een rijtje zetten, wordt snel duidelijk waarom de bedrijfsleiders van de Vlaamse bouwbedrijven somber gestemd zijn. Ze verwachten minder werk, dat ze aan lagere prijzen zullen uitvoeren; heel wat klanten betalen hun facturen te laat, en door dit alles zijn de winstverwachtingen erg laag gespannen.

2010 zal dus een moeilijk jaar worden. Er mogen dan al tekenen van herstel van de economie zijn, voor de bouwsector lijkt dit herstel nog ver weg.

De bedrijven zouden volgend jaar mogelijks hun investeringen beginnen opvoeren maar dat is nog maar een voorzichtig aanvoelen en het effect daarvan op de bouwsector is zeker niet voor het begin van het jaar. Het consumtenvertrouwen is in december tot onder het vriespunt gedaald omwille van de algemene economische vooruitzichten en de toenemende angst voor werkloosheid. Het blijft dus uiterst belangrijk dat de overheid blijft investeren. Ondanks het feit dat de federale en de Vlaamse overheid hun budget onder controle moeten houden en ondanks het gebrek aan dividenden van Dexia voor de gemeenten, wordt er best niet bespaard op investeringen in gebouwen en infrastructuur. Deze investeringen renderen op lange termijn en zijn trouwens ook nodig voor onze toekomst. Een goede infrastructuur behoort tot de kritische succesfactoren van een performante economie, zeker in een land met een centrale ligging als België. En de vraag naar betaalbare huisvesting zal in de toekomst nog stijgen waardoor de overheid inspanningen zal moeten leveren om de woningbouw te ondersteunen. In de evolutie naar een groenere economie blijven steunmaatregelen voor het energiezuiniger en milieuvriendelijker maken van onze woningen en onze andere gebouwen noodzakelijk.

Bron: Bouwunie