De omzet van de bouwsector is in het eerste kwartaal van 2009 flink gekelderd. Per saldo ervaren alle marktpartijen een omzetdaling ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Het dieptepunt lijkt echter bereikt. De omzetverwachtingen voor het tweede kwartaal van 2009 ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder, zijn bouwbreed positiever dan de waargenomen ontwikkelingen in het eerste kwartaal van 2009. Hiermee is er sprake van een verbetering, al blijven de cijfers in mineur. Dit blijkt uit de Bouwbarometer® van USP en BouwKennis.

De omzet van de bouwnijverheid nam volgens het CBS het laatste kwartaal van 2008 met 5,6% toe ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Hoewel er nog steeds sprake is van groei, wordt de stijgende lijn van de eerste negen maanden doorbroken. De terugslag die de vorige Bouwbarometer® voorspelde, is hiermee uitgekomen. Voor het eerst sinds het begin van de graadmeter zien alle marktpartijen hun omzet dalen ten opzichte van een jaar eerder. In het tweede kwartaal van 2009 denken de meeste partijen weer enigszins uit dit dal te kunnen klimmen. De omzetverwachtingen voor het tweede kwartaal van 2009 zijn bouwbreed positiever dan de waargenomen ontwikkelingen in het eerste kwartaal van 2009. Desondanks speelt de recessie en de daarmee samenhangende factoren nog altijd een grote rol.

Installateurs minst negatief

De bouwkolom ervaart in het eerste kwartaal van 2009 over de gehele breedte een negatieve omzetontwikkeling ten opzichte van een jaar eerder. Handelaren, architecten en afbouwers zien per saldo de grootste omzetdaling. Installateurs zijn het positiefst, hoewel ook hier per saldo een negatief percentage naar voren komt van -14. Als gevolg van de kredietcrisis heeft de bouwkolom te maken met vraaguitval. Partijen die aan het begin van de keten zitten, voelden dit het vierde kwartaal van 2008 al in de omzet. Nu lijken echter ook partijen die verderop in de keten zitten zichtbaar last te hebben van de crisis.

Omzetverwachtingen licht positief

De bouwbrede omzetverwachting voor het tweede kwartaal van 2009 ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder, is gemiddeld genomen positiever dan de waargenomen ontwikkelingen in het eerste kwartaal van 2009. Per saldo verwacht iedere marktpartij in het tweede kwartaal van 2009 echter nog steeds een omzetdaling ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder.

Aannemers GWW hebben de minst negatieve omzetverwachting voor het tweede kwartaal van 2009 ten opzichte van het tweede kwartaal in 2008. Dit kan komen doordat aannemers GWW sterk leunen op opdrachten vanuit de overheid, en een deel van hen hoge verwachtingen heeft van de aangekondigde overheidsinvesteringen om de economie weer op gang te krijgen. De gemeente Noord-Holland heeft onlangs bijvoorbeeld uitgesproken € 1 miljard te zullen investeren, onder andere in infrastructurele projecten.

De huidige en verwachte omzetontwikkeling (in %)*

Bron: USP/BouwKennis, maart 2009

* In de tabellen wordt het saldo van de bedrijven die een omzetstijging minus de bedrijven die een omzetdaling verwachten getoond.

Dalende portefeuilles en stijgende concurrentiedruk

Naast de omzet en de omzetverwachtingen meet de Bouwbarometer® ook elk kwartaal de stemming omtrent de orderportefeuille en de concurrentiedruk. Architecten zijn in het eerste kwartaal van 2009 veruit het minst positief gestemd over de orderportefeuille al noteren zij nog wel het meeste voorhanden werk. Architecten halen een groot deel van hun omzet uit de woning- en utiliteitsnieuwbouw. De uitval in deze markten is dus niet onopgemerkt gebleven in de orderportefeuille.

Voor het tweede kwartaal van 2009 hebben de architecten de laagste verwachtingen waar het de orderportefeuille betreft. Per saldo denkt 39% dat de orderportefeuille het komende kwartaal in omvang afneemt in vergelijking met het tweede kwartaal van 2008. Afbouwers en installateurs hebben voor het tweede kwartaal de hoogste verwachtingen.

Aannemers ervaren in het eerste kwartaal van 2009 de meeste concurrentiedruk. Per saldo vindt 38% van de aannemers B&U en 40% van de aannemers GWW dat de concurrentie toe is genomen. Aannemers GWW en B&U zijn bovendien het minst optimistisch in vergelijking met de andere partijen als het gaat om hun verwachtingen voor het komende kwartaal.

Verleggen focus

In de voorgaande editie van de Bouwbarometer® bleek de omzetgroei lager dan werd verwacht. Tegen de achtergrond van de kredietcrisis voorspelde de bouwkolom daarnaast een algehele afname van voorhanden werk. Deze voorspelling is uitgekomen. Voor het tweede kwartaal van 2009 zijn de voorspellingen somber, alhoewel ze in vergelijking met de waargenomen ontwikkelingen in het eerste kwartaal van 2009 licht positiever zijn. De productie voor 2009 en 2010 zal volgens voorspellingen flink teruglopen. Dit leidt ertoe dat marktpartijen onder andere de focus zullen verleggen van de zwaar getroffen nieuwbouwmarkten naar andere segmenten, in de hoop de omzet weer op peil te krijgen. Of dit lukt, zal blijken in de volgende Bouwbarometer®.

Een uitgebreid artikel over de Bouwbarometer® is te lezen in het onlangs verschenen BouwKennis Marketingmagazine met het thema; Professionalisering van de bouwkolom.

Bouwbarometer®
De Bouwbarometer® is de stemmingsindicator binnen de bouwsector en wordt bepaald aan de hand van ruim 700 enquêtes, gelijk verdeeld over de zeven belangrijkste marktpartijen uit de bouw. Naast de actuele ontwikkelingen op verschillende bedrijfseconomische aspecten, wordt ook aandacht besteed aan de verwachtingen voor het volgende kwartaal. De Bouwbarometer® is een initiatief van BouwKennis en USP Marketing Consultancy. Ieder kwartaal komen de omzet, orderportefeuille en concurrentiedruk aan de orde. Om een reëel beeld te krijgen, worden in de vraagstelling de actuele toestand en de verwachtingen gekoppeld aan de overeenkomstige kwartalen in het voorgaande jaar. Zo is er altijd een referentiepunt en wordt rekening gehouden met seizoensinvloeden waaraan de bouwproductie onderhevig is.

Bron: Bouwkennis