Bouwen en verbouwen als zwaarste relatietest.

Je moet duizend-en-één knopen doorhakken en terwijl je bankrekening leeg loopt, zorgen vaklui om de haverklap voor onprettige verrassingen. Om van betweterige schoonouders nog te zwijgen. Bouwen is voor heel wat koppels een ware beproeving. Hoe overleef je een van de zwaarst mogelijke relatietests?

Een kleine tien jaar zijn Linda en Luc aan het verbouwen geweest. Hun huis ligt er piekfijn en gezellig bij, net als de tuin. Maar intussen zijn Linda en Luc wel uit elkaar. ‘We begonnen met de keuken, we legden nieuwe vloeren, we pakten de zolder aan’, vertelt Luc. ‘Nadien kochten we grond bij, waarop we een uitbreiding van de woning en een grote garage bouwden. Zo hadden we meteen ook een gigantische tuin voor de kinderen. Maar ook die moest worden aangelegd natuurlijk, en er moest een omheining rond. Jarenlang zijn we van het ene project in het andere getuimeld. Allemaal projecten die tijd, geld en energie hebben gevreten. Het sprak vanzelf dat we alles zelf deden, op die manier bespaarden we immers veel geld. Ik zag die projecten als een teken dat het goed ging tussen ons. Telkens opnieuw geloofden we er ook honderd procent in.’

Toch vormden de voortdurende verbouwingen een bron van spanning. ‘Nochtans waren wij op het vlak van smaak en praktische ideeën een perfect paar’, zeg Luc. ‘Wij waren het altijd volkomen eens over wat er moest gebeuren. Maar concreet samenwerken lukt ons veel minder. Als we in dezelfde kamer aan het werk waren, was het gegarandeerd ambras. Ik wil alles zo goed en zo grondig mogelijk doen. Voor Linda moest het vooral vooruitgaan. Daardoor pakte ze de zaken totaal anders aan. Ze had het gevoel dat ik de dingen voortdurend afremde. Zij vindt dat ik te traag werk, ik vind dat zij te oppervlakkig werkt.’

Ondanks alle ruzies bleven ze maar nieuwe projecten aanvatten. ‘Linda zei achteraf dat die projecten haar manier waren geweest om samen te blijven als koppel. Zij was het bijna altijd die met het idee voor een nieuw project op de proppen kwam. Maar na een tijdje voelde ik dat ze er minder in meeleefde. Dat is de oorzaak van veel ruzies tussen ons geweest. Ik kreeg het gevoel dat ik er alleen voor stond. Zij was intussen met de kinderen bezig.’

Spanningen

De spanningen hoopten zich op. ‘Elke dag stond ik op met het gevoel dat de dag te kort zou zijn voor alle klussen die op me lagen te wachten’, herinnert Luc zich. ‘Die spanning is nagenoeg ongemerkt in onze relatie binnengeslopen. Stilaan werden we koeler tegen mekaar. Als het dan ook nog eens op het werk niet zo gemakkelijk liep, voelde ik me snel overbelast en gestresseerd. Op den duur voelde alles immens zwaar. Pas achteraf werd ik me bewust van de constante druk die op onze relatie lag.’

Tussen alle verbouwingen door verloren ze meer en meer hun relatie uit het oog. ‘We waren meer met die projecten bezig dan met elkaar’, geeft Luc toe. ‘Achteraf denk ik dat we beter minder hoog hadden gesprongen en ons meer vrijheid hadden gepermitteerd. Maar op dat moment had ik dat gevoel niet, die verbouwing was mijn leven. We vroegen ons elk jaar zelfs af of we wel op vakantie zouden gaan.’

Na tien jaar barstte uiteindelijk de bom. ‘Ik weet niet of dat de hoofdreden is waarom we uiteindelijk zijn uiteengegaan, maar het was zeker een belangrijke oorzaak van de breuk’, nuanceert Luc. ‘We hebben geprobeerd erover te praten, maar het bleef bij pogingen. We hebben ons best gedaan om elkaar terug te vinden, maar uiteindelijk hebben de verschillen het gehaald.’

Verkeerd begrepen

Het is niet de eerste keer dat professor Peter Rober, klinisch psycholoog bij de KU Leuven, een verhaal als dat van Luc en Linda hoort. ‘Tijdens de periode van de bouw hebben partners minder tijd voor elkaar’, legt hij uit. ‘Daarbij denken ze steeds maar: als de bouw af is, maken we dat goed. Maar sommige paren doen gemakkelijk vijf jaar of langer over hun verbouwing.’

‘Voor mannen is bouwen aan een huis een belangrijk teken van betrokkenheid bij hun gezin. Het bewijst dat hij goed voor zijn vrouw en kinderen zorgt. Vrouwen zien dat niet altijd zo. Wanneer een man jaren aan een stuk al zijn vrije tijd investeert in klussen, kan zijn vrouw vinden dat hij te weinig doet voor hun relatie. Hijzelf vindt juist het omgekeerde: timmert hij niet letterlijk een huis voor haar? Ook het omgekeerde is natuurlijk waar. Mannen beseffen niet altijd welke inspanningen hun partners zich voor hen getroosten.’

Haven van rust

Er zijn nog meer factoren die van een bouw- of verbouwperiode een zware relatietest maken.

‘Wat betekent een huis voor een gezin?’ vraagt Peter Rober. ‘Een haven van rust en van geborgenheid. Stof, lawaai en werklieden die binnen en buiten lopen, dat is daar helemaal in strijd mee. Dat maakt een verbouwing in een huis waarin je blijft wonen, dus op zich al moeilijk.’

‘En wanneer er kinderen zijn of mevrouw zwanger is, verscherpt dat de stress nog eens. Die baby willen we immers een veilige wieg bieden, zoals wijzelf in ons eigen ouderhuis gekend hebben. Een zwangerschap zet ook een keiharde deadline wanneer de woning klaar moet zijn. En naarmate die nadert, groeien de spanningen steeds meer.’

Schoonouders

Het belang dat we hechten aan een eigen woning, maakt dat er veel op het spel staat. ‘Een bouw of verbouwing herbegin je niet zomaar’, zegt Peter Rober. ‘Tijdens de werken komen alle verschillen tussen paren aan het licht, zowel wat smaak als aanpak betreft. En alles kost zo veel geld, wat de keuzes nog meer gewicht verleent. Het financiële aspect is altijd een belangrijke factor. Het stelt de zaken op scherp en zet paren onder druk.’

‘Stress haalt soms rare dingen in mensen naar boven’, zegt Rober. ‘Zo kan je tijdens een verbouwing geconfronteerd worden met kantjes van je partner die je niet verwachtte. Dat kan heel ontnuchterend zijn. In een relatie heb je ook bepaalde verwachtingen tegenover elkaar, die misschien niet altijd worden ingelost zoals je zou willen. Vaak wordt dat niet expliciet uitgesproken, maar ze spelen wel onbewust door en kunnen tot zware conflicten tussen koppels leiden.’

Ook schoonouders die een handje toesteken, kunnen extra stress veroorzaken. ‘Bij sommigen levert die situatie geen enkel probleem op, anderen zitten met betweters van schoonouders opgescheept. De relatie met een schoonfamilie houdt altijd een zeker spanning in. Het cliché van de boze schoonmoeder bestaat niet voor niets.’

Machtsstrijd

Stress is lang niet altijd de enige boosdoener. Soms raken de partners het simpelweg niet met elkaar eens. Soms barst zelfs een regelrechte machtsstrijd los. ‘Dan is een goede taakverdeling essentieel’, zegt Peter Rober. ‘Als het echt niet anders kan, maak er desnoods een koehandel van: “Als ik de badkamer naar mijn zin mag inrichten, dan mag jij de keuken kiezen., In dat geval is het ook erg belangrijk dat je goede afspraken maakt over het budget dat elk voor zijn domein mag besteden.’

‘Het wordt pas echt gevaarlijk als je na een tijdje niet meer ruziet over de deuren of de kleur van de keuken, maar als de verwijten persoonlijk worden. “Jij houdt nooit je beloftes,, zegt dan iemand. Of: “Jij luistert nooit naar wat ik zeg,. De partners raken zo gefixeerd op hun stokpaardjes dat ze er een persoonlijk drama van maken en de relatie zelf in vraag beginnen te stellen.’

‘Vraag jezelf af: wat is het belangrijkste, je huis of je relatie? Helaas, in periodes van spanning zien mensen hun prioriteiten niet altijd meer. Beslissingen worden niet meer gerelativeerd. Je moet bereid zijn veel van je partner te verdragen. Wederzijds vertrouwen is noodzakelijk als je succesvol door een verbouwing wil raken. Liefde is daarbij het belangrijkste, als je het mij vraagt.’

Goede communicatie is natuurlijk ook een belangrijk aspect, maar het wordt vaak overschat, meent Peter Rober. ‘Communicatie leidt niet noodzakelijk tot een dialoog. Weten wat de ander van een probleem vindt, lost dat probleem niet op. Zo kun je verzanden in eindeloos praten en argumenteren en toch nergens geraken. Zeker bij een bouw moet je beseffen dat er een ogenblik komt dat het praten moet stoppen en er beslissingen moeten genomen worden.’

Kantelmomenten

Bij een verbouwing kan je enkele belangrijke kantelmomenten vaststellen. ‘Velen raken in een dip wanneer alles in de oude woning is afgebroken en er moet begonnen worden met de nieuwbouw’, vertelt Peter Rober. ‘Het paar is al behoorlijk vermoeid en het huis ligt erbij als een zootje. Voorts zijn het vooral onvoorziene problemen die een relatie onder druk zetten, zoals vertragingen of conflicten met de aannemer.’

Een kantelmoment in de andere richting is dan weer de verhuizing: een symbolisch nieuw begin. Want gelukkig loopt een bouw niet voor alle relaties slecht af. Sommige paren slaan zich vrij probleemloos door de bouwperiode, al beseffen ook zij achteraf hoe zwaar het allemaal geweest is.

Relatieproblemen oplossen

Een paar dat al relatieproblemen heeft, begint misschien beter niet aan een bouw of verbouwing. ‘Je hoort mensen soms zeggen: “We hebben een gezamenlijk project nodig., Maar verbouwingen zijn volgens mij niet de beste manier om relatieproblemen op te lossen’, zegt Peter Rober. ‘Als je als koppel goed de stress van een bouwperiode wil doorkomen, heb je overschot nodig. Een goeie relatie kan tegen een ruzie af en toe. Maar paren die al veel ruzie maken of die al problemen hebben, zou ik zeker geen extra druk aanraden.’

Anders riskeren ze het einde van hun bouw of verbouwing niet te halen. De relatie loopt op de klippen en hun huis wordt half afgewerkt te koop gezet. ‘Sommigen paren passen gewoon niet bij elkaar’, zegt Peter Rober. ‘Soms komen die onverenigbare verschillen pas boven bij stress. Een verbouwing is een zeer goede test voor een relatie. Hoe hard mensen soms ook werken aan hun relatie, het is gedoemd verkeerd te gaan.’

Na lezing van dit artikel is de verleiding misschien groot het zekere voor het onzekere te nemen en meteen een nieuwbouw sleutel-op-de-deur te kopen. Maar te veel voorzichtigheid is ook niet nodig, vindt professor Rober. ‘Wie voortdurend problemen voorziet, begint nooit aan het avontuur dat een bouw of verbouwing toch altijd blijft. Soms kan het geen kwaad om je ogen een beetje te sluiten en er met volle goesting voor te gaan. Op het moment zelf kan verbouwen hard zijn, maar in de eindafrekening zetje een hele grote stap vooruit.’

Bron: De Standaard