Wie een villa heeft in een ander Europees land, kan er best een hypotheek op nemen.

Vlaanderen werd door het Europese Hof veroordeeld omdat het de aftrek van schulden niet toeliet in successies van niet-inwoners. Dit wordt nu gewijzigd, door het decreet van 19december 2008. In principe is alleen de successie van Belgische rijksinwoners aan successierecht onderworpen, en België is daar vrij consequent in: wie zich uitschrijft en effectief verhuist, is niet langer onderworpen aan het Belgische successierecht. Zodra de verhuiswagen over de grens is, laat België alle claims vallen. Dat is niet in alle landen zo: Nederland heft nog successierecht gedurende tien jaar, als de erflater de Nederlandse nationaliteit had.

Belgisch onroerend goed is echter altijd aan een of andere vorm van successierecht onderworpen, ook als de erflater in het buitenland woonde. Men noemt het dan ‘recht van overgang bij overlijden’. De regels zijn ongeveer dezelfde, maar tot voor kort waren de schulden niet aftrekbaar. Dat ging terug op een zeer oude regel uit de wet van 22frimaire VII, die stelde dat het registratie- en successierecht op de bruto bedragen geheven werd. Voor het gewone successierecht, bij rijksinwoners, is dat al lang veranderd, maar voor niet-inwoners was dat nog altijd gebleven.

Vlaanderen werd daarvoor nu onlangs veroordeeld door het Europese Hof, in de zaak-Eckelkamp. Het hof oordeelde dat de regel dat aftrekbaarheid van de op een onroerende zaak rustende schulden alleen mogelijk was bij rijksinwoners, ‘een in beginsel verboden beperking is van het vrije verkeer van kapitaal’ (zaak C-11/07).

Het decreet past daarom nu het wetboek aan, en bepaalt dat ‘geldt als aannemelijk passief met betrekking tot de nalatenschap van iemand die geen rijksinwoner is, maar wiens domicilie of zetel van zijn vermogen gevestigd was binnen de Europese Economische Ruimte, de schulden waarvan de aangevers het bewijs leveren dat ze specifiek werden aangegaan om deze onroerende goederen te verwerven of te behouden’.

Met andere woorden: als je erft van iemand die in het buitenland woonde, maar wel in de EER (= Europese Unie+ Liechtenstein, Noorwegen en IJsland), dan zijn de schulden die specifiek werden aangegaan om deze onroerende goederen te verwerven of te behouden, aftrekbaar.

Het decreet gebruikt dus wel andere woorden dan het Hof. Het Hof heeft het over ‘schulden die rusten op het onroerend goed’, terwijl het decreet het heeft over ‘schulden specifiek aangegaan om ze te verwerven of te behouden’.

Daarbij rijzen toch enkele vragen. Vooreerst ging de zaak over schulden die enkel werden gewaarborgd door een hypothecaire volmacht op het onroerend goed in kwestie, en het Hof zegt ook uitdrukkelijk dat het de taak is van de verwijzende rechter ‘om te bepalen of er in werkelijkheid een rechtstreeks verband bestaat tussen de aangevoerde schuld en de onroerende zaak’. Een hypothecaire volmacht is immers maar een mogelijkheid om een hypotheek te vestigen, en nog geen hypotheek. Kan men dan wel stellen dat die schulden wel ‘rusten’ op het onroerend goed, zoals het Hof stelt? Het is dus nog helemaal niet zeker dat de erfgenamen hun zaak voor de Belgische rechtbank wel zullen winnen!

Ten tweede: veronderstel dat het om een echte hypotheek ging, maar voor een schuld die niet werd aangegaan om het onroerend goed te behouden of te verkrijgen. Ook zo’n hypotheek ‘rust’ toch op het onroerend goed? Is de wetgeving dan wel in overeenstemming met het arrest?

En ook omgekeerd geldt dat. Wie een villa heeft in een ander Europees land, kan er best een hypotheek op nemen. Als we het arrest-Eckelkamp letterlijk lezen, komt die schuld in aftrek voor de plaatselijke successierechten, althans als het land voor zijn eigen inwoners de aftrek toestaat. We kunnen tenminste proberen!

Rik Deblauwe is advocaat bij Tiberghien Advocaten.

www.tiberghien.com

Bron: De Standaard